REFİKA BİRGÜL’ÜN SOSYAL MEDYA TAKİPÇİLERİNİN CEHALET ORANI HAKKINDA İSTATİSTİKSEL DEĞERLENDİRME

CAHİLLER DE OLMASA AKILLI GEÇİNENLER NE YAPACAKTI

Geçtiğimiz günlerde Sayın İlber Ortaylı sosyal medya için şunu demişti: “Sosyal medyaya eyleme geçmiş bir cehalet diye bakıyorum.” Yine Sayın Ortaylı, 2 Mart 2017 tarihli olarak twitterda yer alan bir paylaşımında ise “Cehaletin eyleme geçmiş hali çok tehlikelidir.” ifadesini kullanmıştı.¹

Sosyal medya birçok şeyi olumsuz etkilemektedir. Türk mutfağı, Türk mutfak kültürü ve dolayısı ile aşçılarımızda bundan nasibini almaktadır. Sosyal medyaya bakış açımı derinlemesine burada yazıp asıl konuyu dağıtacak değilim. Bu konulardaki belli düşüncelerim yazdığım yazılarda zaten vardır. Çok merak eden o yazılarımı da bularak okuyabilir.

Bu yazımda 21 Mayıs 2022 tarihinde çocuklarımıza ve toplum sağlığına olumsuz örnekler içeren paylaşımı nedeniyle kınama açıklaması yayınlayarak tepki verdiğimiz kişinin ya da ekibinin yönettiği sosyal medya hesaplarını eldeki verilere göre değerlendireceğim.

Daha önceden başarılı olmak nedir? Neye göre, kime göre nasıl başarılı olunur? Başarı nedir, ne değildir? Konusunda örneklerle derinlemesine analiz yaptığım bir çalışmamı paylaşmıştım. Bu çalışma içerisinde de birazdan aşağıda yer vereceğim bazı konuları anlatmış ve toplumun sosyal medya üzerindeki takipçi sayılarına bakarak başarılı zannettiklerini örneklerle orada da yazmıştım.²

Şimdi gelelim asıl konuya… Aşağıda yer vereceğim değerlendirmelerim arşiv kayıtlarımızla elde edilmiş olan ve düşünebilen herkesin ulaşabileceği bazı sıradan istatistiksel bilgileri içerecektir.

İNSTAGRAM SAYFASINDAKİ CEHALET ORANI

21 Mayıs 2022 tarihinde tepki verdiğimiz kişi, instagramda yer alan söz konusu paylaşımını tepkimizden kısa bir süre sonra silmiş. Burada kendisinin yaklaşık olarak 1 milyon 400 bin takipçisi bulunuyor. 1 milyon 400 bin takipçisi olan bir hesabının toplum sağlığına ve çocukların sağlığına zarar verici paylaşımına yaklaşık 40 yorum yapılmış. Bilimsel çalışmalar göz önüne alındığında yiyecek-içecek sektöründe +18 olarak yayınlanması gereken bir içeriğe binlerce beğeni geldiğini göz önüne alırsak, basit ortalama hesaplarıyla bu kişinin instagramda bulunan 1.4 milyon takipçisinin yüzde 90’ının cahil olduğunu rahatlıkla varsayımsal olarak bile olsa ifade edebilirim. Ancak daha fazla net istatistiksel bilgi gerekeceği için bunu kesin olarak kanıtlayamam. Bu yüzden içeriğe instagramda yorum yapanların oranı üzerinden de bir bakalım.

1 milyon 400 bin takipçisi olan instagram sayfasında özellikle çocuklar için zararlı olan ürünleri teşvik eden bir paylaşıma 40 yorum yapılmış. Şu an silindiği için ulaşılamayacak olan bu paylaşımdaki yorumlar, paylaşımın silinebileceği düşünüldüğü için zaten önceden arşivlenmişti. Bu paylaşımı ve yorumları incelediğimizde gördük ki, 12 kişi gayet seviyeli şekilde ilgili gönderiye yorum yazarak tepkilerini ortaya koymuş. Bu kişiler böyle zararlı ürünlerin reklamının yapılması hakkında söz konusu paylaşımı yapan kişiye hitaben içeriği yakıştıramadıkları çerçevesinde görüşler bildiren yorumlar yazmış. Bunlar arşivlerimizde de yer almıştır. Düşününüz 1.4 milyon takipçisi olan bir hesapta böylesine önemli bir konuya sadece 12 kişi vermesi gereken tepkiyi vermiş.

İnstagramda o zararlı içeriğe 40 yorum yapılmış dedik. Bu yorumları yapanlardan yaklaşık 28 kişi paylaşıma deyim yerindeyse güle oynaya yorumlar yaparak asıl konuya tepkisiz kalmış şekilde çocuklar için zararlı olan içeriği bir nevi onaylamış. Yalnızca 12 kişi olumsuz yönde yorum yaparak konuya tepki vermiş.

Buda bize şunu gösterir: Söz konusu kişinin 1.4 milyonluk sosyal medya hesabının ilgili paylaşımı dahil geçmiş paylaşımlarına da instagramda yorum yapanların, dolayısı ile ilgili kişiyi takip ederek yorum yazanların ortalama yüzde 70’i kesin cahildir. Bu hesabı takip ederek sayfada yorum yazanlar içinde ise ortalama yüzde 30 civarında eğitimli ve duyarlı bir kitle bulunmaktadır. Tabi çocukların zararına olan bir paylaşımı beğenmiş olarak onayladığını bir nevi belirtmiş olan da binlerce beğeni var olmuş olabilir. Beğenilerin sayısını arkadaşlarımız o an için instagramın mevcut özelliklerinden dolayı tek tek saymamıştır.

YOUTUBE KANALINDAKİ CEHALET ORANI

YouTube da ise durum çok farklı ve daha vahim. Buradaki videoya yorum yapan 200 kişilik kitlenin yüzde 99’unu net cahil olarak niteleyebiliriz. Burada sadece 2 kişi konuyu sorgular nitelikte yorumlarda bulunmuş.

Bunlardan Ayşe Sultan Güneroğlu isimli bir hesap biri şöyle demiş: “Bunların içindeki malzemelerini incelediğimiz bir video da yapabilir misiniz? Ne demektir, nereden gelir, nasıl üretilir?” (Bknz: Bölüm-Görsel İçerikler, Sayfa 12)

Youtubeda yer alan diğer yorumda ise Traxex isimli bir hesap şöyle yorum yazmış: “Hepsi pis zararlı uzak durulması gereken yiyeceklerdir.” (Bknz: Bölüm-Görsel İçerikler, Sayfa 11)

Tabi içeriği paylaşanın genel olarak youtube kanalında yazılan yorumların hepsini okuduğu neredeyse işine gelen tüm yorumlara yaptığı beğenilerden de bellidir. Ama içerik paylaşıcısı yukarıdaki yorumları yazanların ne demek istediğini kasıtlı olarak görmezden gelmiştir. Tıpkı aynı eylemin instagramda yer alan tepki yorumlarına da uygulanmış olması gibi…

Bu iki kişi dışında şu an itibari ile ortalama 200 kişi tarafından yazılmış olan yorumların 200’ü meselenin ciddiyetinden uzak cahilce yazılmış yorumlardır. 

Buda şu demek oluyor: Çocuklar için zararlı olan bir içeriğe 24 saat içinde 200 kişi tarafından yazılmış yorumları değerlendirirsek; 2 milyon 280 bin takipçisi bulunan hesabın videosuna bir gün içinde yorum yazmış olanların tam olarak yüzde 99’u cahildir. Yüzde 1’lik bölümde ise yukarıda yer alan 2 kişi yer alıyor. 

An itibariyle YouTube üzerinden bu videoyu izlemiş olan 23 bin kişiden 1500’ü bir nevi içeriği onayladığını belirtir beğenide bulunmuş. Kısacası 23 bin kişi içinde bu videoyu beğenerek onayladığını kanıtlamış olan 1500 kişinin tamamına açık ve net olarak cahil diyebiliriz.

Buradan yola çıkarak ilgili kişinin YouTube üzerinde yer alan 2 milyon 280 bin takipçisinin çok büyük bir bölümünün cahil olduğunu varsayımsal olarak bile olsa ifade edebilirim. Ancak daha fazla istatistiksel bilgi gerektireceği için bunu kesin olarak kanıtlayamam. O yüzden bu kişinin YouTube üzerindeki ilgili paylaşımına yorum yapmış olanları baz almak çok daha doğru olacaktır. Burada ise yorum yapmış olan 200 kişiden sadece 2 kişinin bazı konuların farkında olduğu sonucuna varıyoruz. 198 kişilik bir kitle, yani ortalama yüzde 99’una tekabül eden bir cehaleti önümüze çıkartıyor. Yüzde 1’de ise, bazı ciddi konuların farkında olduğu belli olan söz konusu o 2 kişi yer alıyor.

YouTube üzerinden videoyu an itibari ile 23 bin kişi izlemiş. Bunlardan 1500’ü videoyu beğenmiş. Az önce yukarıda bunun ortalamasına bakacak olursak 1500 kişinin tamamını bu videoyu beğenerek onayladığı için cahil olarak nitelendirebiliriz demiştim. Şimdi 23 binden 1500’ü çıkartıp geriye kalan 21 bin 500 kişinin tepkisiz kaldığını varsayabiliriz. Yine bu 21 bin 500 kişilik kitlenin YouTube takipçileri içinden mi ya da dışından mı veya beğenme yapanların takipçilerinden mi vb. Gibi birçok detay da değerlendirilmeli ki bu kitle hakkında net bir sonuca varabilelim. Bunu da ancak YouTube yetkilileri biliyordur.

O yüzden eldeki verilerle videoyu beğenen 1500 kişiyi, videoyu izlemiş olan 23 bin kişi içinde değerlendirerek şunu varsayımsal olarak söyleyebiliriz: 23 bin kişinin yüzde 6.5’i yani ortalama 1500’e yakın olan rakam olarak tamı tamına 1495’i cahildir. Geriye kalan tepkisiz kitle, takipçiler içinde mi bilemiyoruz. Ancak bu hesapta yüzde 93.5’i oluşturan kitle, muhtemelen yorumlarda da yer almamış olan tepkisiz bir kitledir ve niteliği nedir mevcut verilerle bunu tam olarak söylemek güçtür.

Bu değerlendirmelerden sonra Facebookta bulunan 1 milyonluk kitlesini zaten değerlendirmeye gerek yoktur.

Yukarıdaki hesaplamalara göre ilgili kişinin takipçilerinin çok büyük bölümü için duyarsız, yozlaşmış ve düşünmeyen bir kitleyi oluşturmakta olan cahil bir topluluk diyebiliriz. 

Zaten cahiller de olmasa akıllı geçinenler ne yapacaktı dimi… Eğer Kitleler cahil olmasa nasıl ilgileri çekilip yönetilecekti…Zaten bazılarının çarkı cahillerin çalışmayan kafalarıyla dönermiş. Bu sözü çok benzer şekilde biri söylemişti. Acaba gerçekten o sözü söylemiş miydi…Sahi kimdi bu sözü söylemiş olan…

Tolgahan Gülyiyen

Dünya Türk Mutfağı Akademisi – Türk Mutfağı Diriliş Hareketi

Kurucu Genel Başkanı

 DİPNOTLAR

• ¹( İlber Ortaylı / Twitter: https://twitter.com/ilberortayligsu/status/837374304476147714?lang=en )
• ² (Tolgahan Gülyiyen / Başarılı Olmak Nedir : https://www.tmdh.net/makaleler/item/271-basarili-olmak-nedir-neye-gore-kime-gore-nasil-basarili-olunur.html )

KONUYLA İLGİLİ OLABİLECEK OLAN ARŞİV BAĞLANTILARI

• GENEL SEKRETERLİK KINAMA AÇIKLAMASI
• İÇERİĞİN SİLİNMESİ HAKKINDA SÖZCÜLÜK AÇIKLAMASI
• KINAMA DUYURUSU HABER-1