KAMUOYUNUN BİLGİSİNE SUNULUR

Sayın Esra Mankan tarafından hazırlanan “Yabancı Turistlerin Türk Mutfağına İlişkin Görüşleri: Ege Bölgesi Örneği” adlı tez çalışması kurumumuz tarafından detaylıca incelenmiştir. Bu çalışma içerisinde 29 Aralık 2020 tarihinde kamuoyu önünde Türk mutfağına asılsız ve yalan iddialar ile saldıranlara karşı delil olarak göz önünde bulundurulabilecek bazı kaynak bilgilerin olduğu kurumumuz tarafından tespit edilmiştir.

Bu yüzden Sayın Dr. Esra Mankan hanımefendinin hazırlamış olduğu çalışma içerisinde yer alan ilgili bölümlerin 29 Ocak 2021 tarihinde yayınladığımız tez çalışmamıza harici kaynak olarak gösterilebileceği değerlendirilmiştir.

Konunun ve ilgili çalışma içerisinde yer alan bölümlerin kamuoyunun bilgisine sunulması kurumumuz tarafından uygun bulunmuştur.

Aşağıda yer vereceğimiz ifadeler Sayın Esra Mankan hanımefendinin Ankara Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Ev Ekonomisi (Beslenme Bilimleri) Anabilim Dalı’nda 15.06.2012 tarihinde doktora tezi olarak kabul edilmiş olan bir çalışmasında yer almaktadır. Çalışmayı onaylayanlar ve çalışmada yer alan ifadelerin kaynakları da açık olarak aşağıda belirtilmiştir.

Çalışmayı Değerlendiren Jüri Üyeleri

Başkan: Prof. Dr. Ayşe Özfer ÖZÇELİK-Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Üye: Prof. Dr. Metin Saip SÜRÜCÜOĞLU- Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Üye: Prof. Dr. Nevin ŞANLIER- Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Üye: Prof. Dr. Zeynep Erdoğan-Ankara Üniversitesi Ev Ekonomisi Yüksekokulu

Üye: Doç. Dr. Muhittin Tayfur-Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Sonuç-Çalışmayı Onaylayan: Prof. Dr. Özer KOLSARICI-Enstitü Müdürü

NE OLMUŞTU

29 Aralık 2020 tarihinde “Osmanlı zamanında yemeklerde bulaşık detarjanı kullanılıyordu”- “Türk Mutfağı Dünya’da Saygı Gören Bir Mutfak Değil, Dünya’da İlk 10’a dahi giremez. Türk kültürü yazılı kültür değil, konuşma üzerine dayalı bir kültür. Fransızların ilk yemek kaynağı 1500’lere gidiyor. Bizim öyle bir uydurmasyon vardır ya ‘Osmanlı kaynaklarından aldık’ yok öyle bir kaynak !” diyerek alaycı tavırlarıyla kültürümüz ve tarihimiz üzerinden Türk mutfağına ve Osmanlı mutfağına saldırarak bir takım hakaretlerde bulunan Somer Sivrioğlu’nun bütün asılsız yalan iddiaları 141 sayfalık tarihi ve bilimsel kaynaklara dayanan çalışmamız ile çürütülmüştü. Söz konusu tarihi çalışma Türk mutfağı diriliş hareketi ve Dünya Türk mutfağı akademisi tarafından ortak düzenlenen çalıştay ile oluşturulmuştu. Bu çalışma içerisinde Somer Sivrioğlu’na destek vermiş olan Mehmet Yalçınkaya ve Vedat Milor’de yer almıştı. Yine bu çalışma içerisinde Somer Sivrioğlu tarafından övülen Musa Dağdeviren ve kendisinin Edirne’den Hakkâri’ye kadar ayranımız, dönerimiz dâhil çoğu yöresel yemek reçetelerimizde “Yunan yoğurdu” ifadesini kullandığı kitap çalışması The Turkish Cookbook’da yer almıştı.

Sayın Esra Mankan’ın tez çalışmasında konuyla ilgili olabilecek ifadeler ve bu ifadelere gösterilen kaynaklar şöyledir;

2.2.1 Dünya mutfakları- Sayfa 18

Literatürde yer alan dünyanın en ünlü üç mutfağı Çin, Fransız ve Türk mutfaklarıdır. (Avcıkurt 2007).

Tanınmışlık bir mutfağa ait yemeklerin, sunuş ve yemek yeme şekillerinin diğer kültürlerce biliniyor ve uygulanıyor olmasını ifade etmektedir. Özgünlük; bir mutfak çerçevesinde üretilen yemeklerin, bu yemekleri üretme ve servis etme usullerinin tamamen o mutfağa ait olması ile ilgilidir. Çeşitlilik de bir mutfak kapsamında üretilen yemek çeşitlerinin bolluğunu göstermektedir. Yemek çeşidi ne kadar fazla ise o mutfak için zengin bir mutfak ifadesinin kullanılması olasılığı o kadar fazladır (Aktaş ve Özdemir 2007).

2.2.2 Türk mutfağı-Sayfa 20

Her milletin ve her ülkenin kendi yapısına, kültürüne, gelenek ve görenek alışkanlıklarına göre bir mutfağı vardır. Kökleri Orta Asya’da başlayan ve bugün yaşadığı topraklarda biten büyük göçlerin ve çeşitli kültürlerle etkileşmenin sonucunda oluşan, yemek sanatının her dalında birbirinden zengin örnekler veren Türk mutfağı; pişirme teknikleri, sofra düzeni, kendine has servis şekilleri ile Fransız ve Çin mutfakları ile birlikte dünyanın sayılı üç mutfağından birisidir (Sürücüoğlu vd. 2001, Sürücüoğlu ve Özçelik 2005).

Türk mutfağının bu şöhreti kazanmasında dünyanın en eski toplumlarından biri olmasının önemi büyüktür (Sürücüoğlu vd. 2001). Türk mutfağı denildiğinde Türkiye’de yaşayan insanların beslenmesini sağlayan yiyecek-içecekler, bunların hazırlanması, pişirilmesi, korunması; bu işlemler için gerekli araç-gereç ve teknikler yemek yeme alışkanlıkları, mutfak çevresinde gelişen tüm uygulamalar ve inanışlar anlaşılmalıdır. Türk mutfağındaki çeşit zenginliği birçok etmene bağlıdır. Orta Asya ve Anadolu topraklarının sunduğu ürünlerdeki çeşitlilik, uzun bir tarihsel süreç boyunca birbirinden farklı birçok kültürle yaşanan etkileşim, Selçuklu ve Osmanlı gibi imparatorlukların saraylarında gelişen yeni tatlar Türk mutfak kültürünün yeni yapısını kazanmasında rol oynamıştır (Anonim 2005).

2.2.2.1 Yöresel Türk mutfağı-Sayfa 21

Yöresel mutfaklarda, hayvansal ve bitkisel beslenmenin eski Türklerde olduğu gibi devam ettiği ifade edilmiştir. Yüzyıllar süren gelişimi içinde Türk Mutfağı pişirme yöntemleri, yemek çeşitleri, servis düzenleri ile kendine özgü bir mutfak yaratmıştır. Türkler kurdukları büyük imparatorlukları ve devletleriyle önemli mutfaklar oluşturmuşlardır. Anadolu halkının gelenek ve göreneklerle bütünleşmiş birtakım toplumsal töre ve törenlere bağlı beslenme, yemek anlayışı ve kültürü Türk Halk mutfağını oluşturmaktadır (Halıcı 2003).

2.2.2.2 Saray mutfağı –Sayfa 22

Osmanlı imparatorluğunun gelişmesine paralel olarak Türk mutfağı da önemli bir gelişme göstermiştir. Türk mutfağının en hızlı gelişimi Fatih döneminde olmuştur. Bu dönemde Ege kıyılarının fethi ile mutfağa balık ve deniz ürünleri girmiştir. Fatih zamanında sarayda Mengenli aşçılar çalışmaktaydı. Halkı yönetenin bir görevi de onları doyurmak olduğundan aşevlerine gelenlere günde iki kez pilav, çorba, sebze ve et yemeklerinden oluşan menü sunulmaktaydı. Ramazan, düğün ve diğer kutlamalarda oldukça abartılı ziyafetler verilmekteydi. Yemek pişirilen yerler dışında mutfaklarda helvahane, reçelhane, bulaşıkların yıkandığı bakırhane, kapların kalaylandığı kalayhane gibi kısımlarda bulunmaktaydı (Ciğerim 2000).

Çalışma İçerisinde Yukarıda Yer Alan İfadelere Gösterilen Kaynaklar

Anonim. 2005. Türk mutfak kültürü. Web sitesi: http://www.discoverturkey.com/ kultursanat/b-hosmanli3.html, Erişim tarihi: 10.10.2011

Ciğerim, N. 2000. Batı ve Türk mutfağının gelişimi, etkileşimi ve yiyecek içecek hizmetlerinde Türk mutfağının yerine bir bakış. Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları, Yayın No: 28, Takav Matbaası, 1. Baskı, s. 49–61, Ankara

Halıcı, N. 2003. Yemek kitabı; Türk halk mutfağı. İstanbul Kitabevi Yayınları, 2. Baskı. İstanbul.

Sürücüoğlu, M.S. ve Akman, M. 1998. Türk mutfağının tarihsel gelişimi ve bugünkü değişim nedenleri, Standard Dergisi, 439, 42-53. Sürücüoğlu, M. S. 2000. Türk dünyasındaki bazı ülkelerin mutfak kültürü üzerine bir araştırma. Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları No: 28. Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar. Takav Matbaası, 1. Baskı, s. 139- 145, Ankara. Sürücüoğlu, M.S. Özçelik, A.Ö. ve Hasipek, S. 2001. Akdeniz mutfağı içerisinde Isparta mutfağının yeri. Isparta’nın Dünü, Bugünü, Yarını Sempozyumu, Bildiriler Cilt:3 , S.D.Ü. Basımevi, s.53-64, Isparta. Sürücüoğlu, M.S. ve Özçelik, A. Ö. 2005. Eski Türk besinleri ve yemekleri. Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar. Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayın No:34., Cilt :12, Birlik Matbaacılık, s.7-54. Ankara.

Yukarıda kaynakları ve onaylayan isimleri ile yer verdiğimiz bu bilgiler Dünya Türk mutfağı akademisi ve Türk mutfağı diriliş hareketi tarafından 29 Ocak 2021 tarihinde yayınlanmış olan çalışmamıza harici ek bilgi olarak 13 Şubat 2021 tarihinde kamuoyuna sunulmuştur.

DÜNYA TÜRK MUTFAĞI AKADEMİSİ

Konuyla İlgili Olabilecek Arşiv Kaynakları:

SOMER SİVRİOĞLU VE DESTEKÇİLERİNE TÜRK MUTFAK TARİHİ DERSİ

21 ARALIK 2019 EDİRNE'DEN HAKKARİ'YE KADAR YUNAN YOĞURDU

20 ARALIK 2019 THE TURKİSH COOKBOOK DUYURUSU 

19 ARALIK 2019 THE TURKİSH COOKBOOK MAKALESİ 

29 KASIM 2019 TOLGAHAN ŞEF (VS) VEDAT MİLOR MAKALESİ 

2 ARALIK 2020 MEHMET YALÇINKAYA VE ALAATTİN YALÇINKAYA

23 EYLÜL 2020 ZEKİ AÇIKÖZ’ÜN TAFED’İ